Gryneion Antik Kenti, İzmir’in Aliağa ilçesi sınırlarında, Yenişakran yolu üzerinde yer alır.
Çandarlı Körfezi’nin kıyısında, Yenişakran merkezine yaklaşık 1 km uzaklıktaki bir yarımadada konumlanmıştır.
Denize hâkim konumu nedeniyle antik dönemde hem liman kenti hem de savunma noktası olarak önem taşımıştır.
Bölge araştırmalarında, limanı koruduğu düşünülen iki dalgakıran ve blok taşlardan yapılmış kule benzeri yapılar tespit edilmiştir.
Bu kalıntılar, Gryneion’un dönemin güçlü deniz ticaret merkezlerinden biri olduğuna işaret eder.
Gryneion Antik Kenti’nin Tarihi
Gryneion, 12 Aiol kentinden biri olarak bilinmektedir.
Kesin kuruluş tarihi bilinmemekle birlikte, antik kaynaklarda M.Ö. 5. yüzyılda Atina Deniz Birliği’ne üye bir şehir olarak anılır.
Pers ve Helenistik Dönemler
M.Ö. 5. yüzyıl sonlarında yaşanan Peloponez Savaşları sonucunda Atina’nın yenilmesiyle Anadolu’daki hakimiyet Perslerin eline geçti.
Kent, M.Ö. 335 yılına kadar Pers egemenliğinde kalmıştır.
Daha sonra İskender’in generali Parmenion tarafından ele geçirilmiş ve bölge İskender’in himayesine geçmiştir.
Bu dönemde kent yağmalanmış, halkın bir kısmı esir edilmiştir.
Helenistik dönemde Gryneion, Myrina’ya bağlı bir yerleşim haline gelmiştir.
O dönemden itibaren şehir, yalnızca Apollon Kutsal Alanı ile anılır olmuştur.
Roma Dönemi ve Sonrası
Roma döneminde ise kent önemini yitirmiş, küçük bir yerleşim olarak kalmıştır.
Bir zamanlar kehanet merkezi olan bölge, zamanla terk edilmiştir.
Apollon Tapınağı ve Kehanet Merkezi
Gryneion’un en önemli yapısı, Apollon Tapınağı idi.
Antik kaynaklarda, tapınağın bölge halkı için kehanet yeri (orakül merkezi) olarak kullanıldığı belirtilir.
Ne yazık ki tapınaktan günümüze herhangi bir kalıntı ulaşmamıştır.
Tapınağa ait taşların 19. yüzyılda Avrupa’ya kaçırıldığı ve gemilerle taşındığı bilinmektedir.
Bugün bölgeyi ziyaret edenler, tapınağın yerini sadece eski temel izlerinden tahmin edebilmektedir.
Gryneion Nekropolisi (Antik Mezarlık Alanı)
Antik kent çevresinde yapılan arkeolojik çalışmalarda oldukça zengin bir nekropolis (mezarlık alanı) ortaya çıkarılmıştır.
Burada bulunan mezar tipleri, Aiolis, Ionia ve Troas bölgelerindeki örneklerle benzerlik gösterir.
Bulunan mezar tiplerinden bazıları:
- Kremasyon mezarlar (yakma yöntemiyle gömü)
- Sanduka mezarlar
- Monoblok kireçtaşı lahitler
- Amphora (küp) mezarlar
- İnhumasyon (doğrudan gömme) mezarlar
Kazılarda ayrıca M.Ö. 2000 – Klasik Dönem aralığına ait seramik buluntular ve küçük pişmiş toprak objelere rastlanmıştır.
Kalıntılar ve Günümüzdeki Durum
Bugün Gryneion Antik Kenti, resmi kazı alanı olarak kapatılmamıştır.
Bu nedenle bölgeye her gün, günün her saati ücretsiz olarak giriş yapılabilir.
Ziyaretçiler, antik liman kalıntılarını, denize uzanan taş yapıları ve yarımadanın doğal güzelliğini yakından görebilir.
Ancak alanda koruma ve yönlendirme tabelaları sınırlı olduğundan, dikkatli gezilmesi tavsiye edilir.
Gryneion’un Arkeolojik Önemi
Gryneion, Apollon kültü ile ilişkilendirilen Aiol kentleri arasında özel bir yere sahiptir.
Nekropolis buluntuları, mezar tipolojileri ve seramik kalıntılarıyla Batı Anadolu mezar geleneklerinin gelişimini anlamamıza katkı sağlamaktadır.
Ayrıca tapınağının varlığı, kentin dini merkez olarak işlev gördüğünü kanıtlar niteliktedir.
Ziyaret Önerisi
Gryneion’u ziyaret edenler, deniz manzarasının tadını çıkarırken
Yenişakran sahilinde kısa bir yürüyüş yapabilir, çevredeki Kyme ve Myrina Antik Kentleri ile günü tamamlayabilir.
Özellikle gün batımında yarımadadan görülen Çandarlı Körfezi manzarası büyüleyicidir.
Ziyaret Bilgileri
Adres: Hacıömerli Mahallesi, 35800 Aliağa / İzmir
Ulaşım:
- Aliağa Merkez’den Yenişakran yönüne 10 dakikalık araç yolculuğuyla ulaşabilirsiniz.
- İzban – Aliağa durağı sonrası Yenişakran minibüsleriyle de erişim mümkündür.
Giriş Ücreti: Ücretsiz, Ziyaret Saatleri: Her gün, gün boyu
