Erythrai Antik Kenti, Ildırı antik kent, Erythrai nerede, Çeşme tarihi yerler, 12 İyon kenti, Athena Tapınağı, Erythrai giriş ücreti, Erythrai nasıl gidilir
Erythrai Antik Kenti Nerede? (Ildırı – Çeşme)
Erythrai, İzmir’in Çeşme ilçesine bağlı Ildırı Köyü yakınında yer alır. Adının, Yunanca “kızıl” anlamındaki Erythros sözcüğünden (bölgedeki kızılımsı topraklar) ya da kurucu Rhadamanthys’in oğlu Erythra’dan geldiği rivayet edilir.
Yerleşimde yaşam izleri İlk Tunç Çağı’na dek uzanır.
Kısa Tarihçe: 12 İyon Kentinden Biri
- Erythrai / Erythrae, İyon Birliği’nde yer alan 12 kentten biridir.
- Erken dönemden itibaren Panionion dinsel-siyasal birliğine katılır; bir dönem tiranlık yönetimi görür.
- Sırasıyla Lidya ve Pers egemenliği yaşanır; MÖ 334’te İskender İyon kentlerine özgürlük tanır, sonrasında Pergamon’a geçer.
- MÖ 133’te Roma’ya bağlanınca bağımsız kent statüsünü sürdürür; şarap, keçi, değirmen taşlarıyla ünlenir.
- Kentin alametifarikası: kadın kahinler Sibyl ve Herophile.
- MÖ 1. yy depremler/savaşlar ve yağmalar büyük tahribat yaratır; Bizans’ta önem yitirir, 1366’da Türk egemenliği başlar.
Neden “Kızıl Kent”?
Adın, bölgedeki kızılımsı toprak tonlarından türeyen Erythros (kızıl) köküne veya kurucu Erythra mitine dayandığı düşünülür. Her iki anlatı da kent kimliğinin parçasıdır.
Kazılar ve Araştırmalar
- İlk sistematik kazılar 1964–1982: Prof. Ekrem Akurgal (Ankara Üniv.).
- 2007’den sonra çalışmalar Doç. Dr. Ayşe Gül Akalın Orbay yönetiminde sürdürülür.
- 2013 verileri, ilk yaşamın MÖ 3000’lere uzandığını düşündürür.
- Buluntular; Sub-Geometrik, Arkaik, Klasik, Hellenistik ve Roma tabakalarını ortaya koyar.
- Fenikelilerle ilişkileri, Doğu Akdeniz–Ege–Karadeniz ticaret ağını; skarabe, fayans, bronz objeler Mısır bağlantılarını işaret eder.
Erythrai’de Görülmesi Gereken Yapılar
- Athena Tapınağı: Akropol tepesinde; manzara ve gün batımı için ideal.
- Herakleion (Herakles Kutsal Alanı): “Yeni kazı alanı” olarak anılır.
- Tiyatro: Çift diazomalı plan; cavea ve analemma duvarları onarım izleri taşır.
- Heroon: Onur anıt-mezarı.
- Yerleşim Surları ve akropol yapıları.
- Odeon & Agora: Teos’taki örnekler gibi müzik ve kamusal yaşamın merkezi (bölgede 2016’da 2.200 yıllık kira sözleşmesi yazıtı tespit edilmiş olması, kentteki epigrafik zenginliğin göstergesidir).
- Kybele Kayalıkları ve çeşitli villa/mozaik zeminleri (özellikle Cennettepe ve kuzey kesimler).
Not: Tiyatroda Efes benzeri etkinlik talepleri, yapının korunma koşulları nedeniyle uygun görülmemiştir.
Ziyaret Bilgileri
- Giriş Ücreti: Ücretsiz.
- Ziyaret Saatleri:
Yaz: 08:00 – 19:00
Kış: 08:30 – 18:30 - Deneyim İpucu: Akropol yamacından Çeşme Adaları ve kıyı şeridi panoraması; özellikle gün batımında nefis.
Erythrai Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir?
- Özel Araç: İzmir → O-32 (Çeşme Otoyolu) → Urla çıkışı → Ildırı tabelaları. Çeşme’den ~30 dk.
- Otobüs: İzmir Otogar → Çeşme otobüsü; Çeşme’den Ildırı minibüsleri.
- Havalimanı: A. Menderes → HAVAŞ/transfer ile Çeşme → Ildırı minibüs/taksi.
Konum: Ildırı (Erythrai), Çeşme / İzmir – Akropol tepesi ve çevresi.
